Κλήδονας: Αναπαράσταση του εθίμου στη Λίμνη από το Χορευτικό Όμιλο «Το Λύμνι»

Κατά την αναπαράσταση του εθίμου...

Παραμονή του αϊ Γιαννιού, Λίμνη, πλατεία Εθνικής Αντίστασης 9:00 το βράδυ, κόσμος πολύς με εύθυμη διάθεση σε καλοκαιρινό φόντο, ανυπομονεί να αναβιώσει το πανάρχαιο έθιμο του Κλήδονα. «Ηθικός αυτουργός» και αυτή τη φορά της παράδοσης ο Χορευτικός Όμιλος «Το Λύμνι», που με τα δραστήρια μέλη του επιχείρησε για πρώτη φορά την αναπαράσταση του εθίμου.

Και τούτο ότι ουσιαστικά ποτέ της δεν υπήρξε διακοπή της παράδοσης, αφού όλοι θυμούνταν τις γενιές των γονιών, των παππούδων τους να συντηρούν τούτο το έθιμο. Έτσι θα λέγαμε πως πρόκειται για μια αδιάλειπτη συνέχεια που ανέλαβαν τα χέρια του παραδοσιακού μας Συλλόγου «Το Λύμνι». Ο Ανδρέας Πέρης, κάτοχος παλιών παραδόσεων, ο δραστήριος Γιώργος Φλώκος πάντα αεικίνητος, ο Κώστας Καλιντέρης, ο Χριστόδουλος Γαρυφάλλου και όλα τα μέλη του δημιουργικού Συλλόγου, δούλεψαν με μεράκι, αγάπη και σεβασμό στην παράδοση ώστε να θυμούνται με συγκίνηση οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεώτεροι. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΤΗΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΤΟ "ΤΟ ΛΥΜΝΙ"

Ο Γ. Φαφούτης

Θα πρέπει ωστόσο να τονισθεί η όμορφη ιδέα της Βαγγελίτσας Μπέικα (κάτοχος παλιών παραδόσεων και από την οικογένεια της). Επίσης ζωντανή και αυθόρμητη η συμμετοχή παλιών γυναικών της Λίμνης, που σκηνοθετικά με την πρωτοβουλία του Γιάννη Φαφούτη δημιούργησαν μια μικρή ταινία για το αμίλητο νερό και το Κλήδονα. Παραμονή του αϊ Γιαννιού έπαιρναν οι κοπελιές ένα πήλινο αγγείο και πηγαίνανε σε ποτάμι, σε βρύση, σε πηγάδι… να πάρουν νερό, δεν μιλούσαν, ούτε όταν πηγαίνανε ούτε και όταν γυρίζανε. Το αγγείο γεμάτο «αμίλητο νερό» το παρέδιδαν στη ριζικάρισσα (τη γυναίκα που κουμαντάριζε τούτο το έθιμο). Αυτή φρόντιζε να μαζέψει από τις κοπέλες τις γειτονιάς που ήθελαν να μάθουν τη τύχη τους «τα ριζικά» (και ήταν μικρά προσωπικά αντικείμενα, δαχτυλίδια, βραχιόλια, σκουλαρίκια κ.λ.π.) τα οποία τα έριχνε μέσα στο αγγείο με το νερό.

Οι κοπέλες φέρνουν το αγγείο με το αμίλητο νερό...

Ύστερα το σκέπαζε (το αγγείο) με ένα κόκκινο πανί και το έδινε σφιχτά, το έβγαζε όλη νύχτα στο κήπο, στο χαγιάτι, στα κεραμίδια της να «αστρίσει». Την άλλη μέρα, ανήμερα του αϊ Γιαννιού (συνήθως το απόγευμα) μαζευόντουσαν οι γυναίκες της γειτονιάς νιές και παλιές, σχημάτιζαν κύκλο και καθιστές τριγύρω απ’ το αγγείο που φρόντιζαν να έχουν στη μέση, περίμεναν τη τύχη τους. Η επικεφαλής ριζικάρισσα έλυνε τότε το σκέπασμα (το κόκκινο πανί - το «ξεκλείδωνε»), λέγοντας: «Ανοίγουμε τον Κλήδονα με τ’ αϊ Γιαννιού τη χάρη και όποια έχει ριζικό να έρθει να το πάρει».

Κατά την αναπαράσταση...

Στη συνέχεια διαλέγανε ένα νέο παρθένο παιδί, άδολο και αγνό, το κουκούλωναν με ένα σεντόνι μαζί με το αγγείο του Κλήδονα για να εξασφαλίσουν το αδιάβλητο και άρχιζε αυτή η ιδιαίτερη συντροφιά να εκτελεί το «μαγικό» δρώμενο. Πως γινόταν… Κάθε γυναίκα με τη σειρά έλεγε από ένα δίστιχο ή τετράστιχο ποίημα, συνήθως ήταν επαινετικό, ήταν γουστόζικο, ακουγόταν ευχάριστα και αντιστοιχούσε στο ριζικάρι της κοπελιάς που θα τραβούσε απ’ το αγγείο το κουκουλωμένο παιδάκι.

Έτσι κάθε κοπέλα που ενδιαφερόταν να μάθει τη τύχη της (καλοπαντρειά, πλούτη, προκοπή στη ζωή, χαρές και ευτυχία) ερμήνευε το ποιηματάκι της με τις δικές της επιθυμίες. Αυτό αναβίωσε φέτος το Χορευτικό της Λίμνης - «Το Λύμνι».

Ο "Ελύμνιος"

Προλογικά έγινε επεξήγηση του εθίμου από τον Επιμελητή του Λαογραφικού Μουσείου της Λίμνης, το Λαογράφο Δημήτρη Αποστόλου «Ελύμνιο». Ο «Ελύμνιος» σε ένα παραδοσιακό πισωγύρισμα ως τις ρίζες του παράδοξου εθίμου έφτασε στην Αρχαία Ελλάδα της διάσπαρτης μαντικής, της σοφίας και προφητείας που προέρχονταν από τα πλήθος - στον ευρύ ελληνιστικό γεωγραφικό χώρο - Μαντεία. Το δέσιμο τούτων των θερινών δρώμενων με το χριστιανικό εορτολόγιο του αϊ Γιαννιού, τοπωνυμίες, μαγικά και παράξενα περάσανε μέσα από τη γλαφυρή αφήγηση του Λαογράφου «Ελύμνιου».

Μετά το τέλος της πολύ όμορφης εκδήλωσης ακολούθησε αυθόρμητο χορευτικό παραδοσιακό γλέντι, όπου τα μέλη του Ομίλου «Το Λύμνι» και ο φιλοξενούμενος Σύλλογος «Σκοτουσσαίων» από τις Σέρρες - με τη συμμετοχή και του κοινού - έγινε μια μεγάλη και ζεστή, γεμάτη κέφι χορευτική παρέα στην πλατεία της Εθνικής Αντίστασης και στον παραλιακό δρόμο κάτω από την απαστράπτουσα λάμψη του θερινού φεγγαριού.

Θα ακολουθήσει δημοσίευση με αναλυτικό ερευνητικό κείμενο του Δημήτρη Αποστόλου  - προσεχώς - αποκλειστικά στην Ελεύθερη Φωνή των Πολιτών.

Γιώτα Περήφανου