Η δηµοσιογραφία του µέλλοντος: προοπτικές και προκλήσεις
Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται διεθνώς μια έντονη ανησυχία για το μέλλον και το ρόλο της δημοσιογραφίας και των δημοσιογράφων στη σύγχρονη κοινωνία. Το κρίσιμο ερώτημα στην εποχή του διαδικτύου, της συμμετοχικής δημοσιογραφίας και των bloggers είναι εάν η δημοσιογραφία και ο δημοσιογράφος έχουν συρρικνωθεί σ’ έναν απλό προμηθευτή των γεγονότων, και κατ’ επέκταση εάν η σύγχρονη δημοσιογραφία καθίσταται περιττή....
Από τη μια πλευρά, ο ανταγωνισμός και η οικονομική κρίση αποτελούν τα βασικά σημεία αναφοράς των περισσότερων ανθρώπων όταν αναφέρονται στα Μέσα Ενημέρωσης. Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με τη διάδοση των νέων διαδραστικών τεχνολογιών δημιουργούν όχι μόνο νέο ανταγωνισμό, αλλά και κατακερματισμό των μειωμένων –λόγω κρίσης– εσόδων. Όλοι συμφωνούν ότι οι ισχυρές εμπορικές πιέσεις και οι τεχνολογικές εξελίξεις μετασχηματίζουν τη φύση της δημοσιογραφίας. Έτσι, στο σύγχρονο δημοσιογραφικό πεδίο καταγράφονται σημαντικές αλλαγές, όπως:
Πρώτον, η παραδοσιακή μορφή της δημοσιογραφικής πρακτικής έχει μετατραπεί από τη μονοσήμαντη σχέση «μία πηγή-μία ιστορία» σε «πολλές πηγές-πολλές ιστορίες», πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν ή να αναζητηθούν παρεμφερείς εκδοχές όσον αφορά το ίδιο θέμα. Σήμερα, οι πηγές πληροφόρησης έχουν καταστεί πολλαπλές, περίπλοκες και σε κάποιο βαθμό αυτοματοποιημένες. Κοντολογίς, υπάρχει η άποψη ότι δεν υφίσταται η παραδοσιακή «διαπροσωπική» σχέση ανάμεσα στο δημοσιογράφο και την πηγή, στο βαθμό που υπήρχε παλαιότερα. Αυτό σημαίνει ότι τα MME πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους το ένα το άλλο σε ό,τι αφορά το σωστό σχεδιασμό που θα πλαισιώνει την ειδησεογραφία τους.
Πρώτον, η παραδοσιακή μορφή της δημοσιογραφικής πρακτικής έχει μετατραπεί από τη μονοσήμαντη σχέση «μία πηγή-μία ιστορία» σε «πολλές πηγές-πολλές ιστορίες», πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν ή να αναζητηθούν παρεμφερείς εκδοχές όσον αφορά το ίδιο θέμα. Σήμερα, οι πηγές πληροφόρησης έχουν καταστεί πολλαπλές, περίπλοκες και σε κάποιο βαθμό αυτοματοποιημένες. Κοντολογίς, υπάρχει η άποψη ότι δεν υφίσταται η παραδοσιακή «διαπροσωπική» σχέση ανάμεσα στο δημοσιογράφο και την πηγή, στο βαθμό που υπήρχε παλαιότερα. Αυτό σημαίνει ότι τα MME πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους το ένα το άλλο σε ό,τι αφορά το σωστό σχεδιασμό που θα πλαισιώνει την ειδησεογραφία τους.
Για τα έντυπα Μέσα η κατάσταση αυτή σημαίνει πρόσθετη ερμηνεία και ανάλυση της επικαιρότητας, καθώς η επανάληψη των ειδήσεων δεν επαρκεί στις μέρες του διαδικτύου. Από την άλλη πλευρά, αναλύσεις καταδεικνύουν ότι παρά το γεγονός ότι τα ηλεκτρονικά Μέσα λειτουργούν επί εικοσιτετραώρου βάσεως, οι ειδήσεις τους βασίζονται σε λιγότερες πηγές.
Δεύτερον, όπως καταγράφεται από πολλούς δημοσιογράφους και αναλυτές, ενώ παλαιότερα ένας δημοσιογράφος «έτρεχε» προς αναζήτηση της πηγής του, στις μέρες μας οι περισσότερες πληροφορίες τού έρχονται κυρίως με τη μορφή των δελτίων Τύπου μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σχεδόν έτοιμες, μόνο που χρειάζονται ανασύνταξη και «χτένισμα», με αποτέλεσμα ο συντάκτης να αναλαμβάνει σταδιακά έναν ρόλο «επιμελητή». Πολλοί θεωρούν ότι τούτο είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ένα παραδοσιακό ή νέο Μέσο Ενημέρωσης σήμερα αποτελεί «λιμένα» μιας αδιάκοπης «ροής των ειδήσεων», τόσο των εσωτερικών όσο και ιδιαίτερα των τεκταινόμενων στη διεθνή επικαιρότητα.
Δεύτερον, όπως καταγράφεται από πολλούς δημοσιογράφους και αναλυτές, ενώ παλαιότερα ένας δημοσιογράφος «έτρεχε» προς αναζήτηση της πηγής του, στις μέρες μας οι περισσότερες πληροφορίες τού έρχονται κυρίως με τη μορφή των δελτίων Τύπου μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σχεδόν έτοιμες, μόνο που χρειάζονται ανασύνταξη και «χτένισμα», με αποτέλεσμα ο συντάκτης να αναλαμβάνει σταδιακά έναν ρόλο «επιμελητή». Πολλοί θεωρούν ότι τούτο είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ένα παραδοσιακό ή νέο Μέσο Ενημέρωσης σήμερα αποτελεί «λιμένα» μιας αδιάκοπης «ροής των ειδήσεων», τόσο των εσωτερικών όσο και ιδιαίτερα των τεκταινόμενων στη διεθνή επικαιρότητα.
O παραδοσιακός τηλέγραφος έχει αντικατασταθεί από το διαδίκτυο γενικότερα και το Twitter ειδικότερα, οι δε δημοσιογράφοι έχουν πρόσβαση σχεδόν παντού. Συνέπεια αυτού είναι ένα μεγάλο μέρος της δημοσιογραφικής λειτουργίας να μεταβάλλεται από την απλή μεταφορά της είδησης στην επεξεργασία της είτε ακόμη δε και στη συν-διαμόρφωσή της ή σε συνεργασία με το κοινό στο οποίο αυτή απευθύνεται.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
* Ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος είναι καθηγητής στο τµήµα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
* Ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος είναι καθηγητής στο τµήµα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Όλα τα σχόλια αποτελούν προσωπικές απόψεις των συμμετεχόντων και με κανέναν τρόπο δεν εκφράζουν την άποψη του ΜΠΛΟΓΚ.
Σε κάθε περίπτωση όμως διατηρούμε το δικαίωμα να μη δημοσιεύουμε σχόλια τα οποία είναι υβριστικού ή συκοφαντικού περιεχομένου.